سلام، دنیا!

حالا که Rust را نصب کرده‌اید، وقت آن است که اولین برنامه‌ی Rust خود را بنویسید. وقتی زبان جدیدی را یاد می‌گیرید، معمولاً یک برنامه کوچک می‌نویسید که متن Hello, world! را به صفحه نمایش چاپ کند، پس ما هم همین کار را خواهیم کرد!

نکته: این کتاب فرض می‌کند که شما با خط فرمان آشنایی پایه‌ای دارید. Rust هیچ‌گونه الزامی در مورد ویرایش یا ابزارهای شما یا جایی که کد شما قرار دارد ندارد، بنابراین اگر ترجیح می‌دهید از یک محیط توسعه یکپارچه (IDE) به جای خط فرمان استفاده کنید، می‌توانید از IDE مورد علاقه خود استفاده کنید. بسیاری از IDE‌ها اکنون از Rust پشتیبانی می‌کنند؛ برای جزئیات، مستندات IDE خود را بررسی کنید. تیم Rust تمرکز خود را بر enabling پشتیبانی خوب از IDE از طریق rust-analyzer گذاشته است. برای جزئیات بیشتر، به ضمیمه د مراجعه کنید.

ایجاد یک دایرکتوری پروژه

شما با ایجاد یک دایرکتوری برای ذخیره کدهای Rust خود شروع خواهید کرد. برای Rust مهم نیست که کد شما کجا قرار دارد، اما برای تمرین‌ها و پروژه‌های این کتاب، پیشنهاد می‌کنیم یک دایرکتوری projects در دایرکتوری خانه‌تان بسازید و تمام پروژه‌هایتان را در آن نگهدارید.

یک ترمینال باز کنید و دستورات زیر را وارد کنید تا یک دایرکتوری projects و یک دایرکتوری برای پروژه‌ی “Hello, world!” در داخل دایرکتوری projects ایجاد کنید.

برای لینوکس، macOS، و PowerShell در ویندوز، این دستورات را وارد کنید:

$ mkdir ~/projects
$ cd ~/projects
$ mkdir hello_world
$ cd hello_world

برای CMD ویندوز، این دستورات را وارد کنید:

> mkdir "%USERPROFILE%\projects"
> cd /d "%USERPROFILE%\projects"
> mkdir hello_world
> cd hello_world

نوشتن و اجرای یک برنامه Rust

حالا یک فایل سورس جدید بسازید و آن را main.rs نام‌گذاری کنید. فایل‌های Rust همیشه با پسوند .rs تمام می‌شوند. اگر از بیش از یک کلمه در نام فایل استفاده می‌کنید، سنت معمول این است که از خط تیره زیر برای جدا کردن آنها استفاده کنید. به عنوان مثال، از hello_world.rs به جای helloworld.rs استفاده کنید.

حالا فایل main.rs که تازه ایجاد کرده‌اید را باز کنید و کد موجود در فهرست 1-1 را وارد کنید.

Filename: main.rs 
fn main() {
    println!("Hello, world!");
}
Listing 1-1: یک برنامه که Hello, world! را چاپ می‌کند

فایل را ذخیره کنید و به پنجره ترمینال خود در دایرکتوری ~/projects/hello_world برگردید. در لینوکس یا macOS، دستورات زیر را وارد کنید تا فایل را کامپایل کرده و اجرا کنید:

$ rustc main.rs
$ ./main
Hello, world!

در ویندوز، به جای ./main دستور .\main.exe را وارد کنید:

> rustc main.rs
> .\main.exe
Hello, world!

صرف‌نظر از سیستم‌عامل شما، رشته Hello, world! باید در ترمینال چاپ شود. اگر این خروجی را مشاهده نکردید، به بخش “رفع مشکلات” در قسمت نصب مراجعه کنید تا روش‌های دریافت کمک را بیابید.

اگر Hello, world! چاپ شد، تبریک می‌گوییم! شما به طور رسمی یک برنامه نویس Rust شده‌اید—خوش آمدید!

آناتومی یک برنامه Rust

بیایید این برنامه “Hello, world!” را به طور دقیق بررسی کنیم. این اولین بخش معما است:

fn main() {

}

این خطوط یک تابع به نام main تعریف می‌کنند. تابع main خاص است: همیشه اولین کدی است که در هر برنامه Rust اجرایی اجرا می‌شود. در اینجا، خط اول یک تابع به نام main اعلام می‌کند که هیچ پارامتر ندارد و هیچ چیزی را برنمی‌گرداند. اگر پارامترهایی وجود داشتند، آن‌ها داخل پرانتزهای () قرار می‌گرفتند.

بدن تابع در {} قرار دارد. Rust از آکولادها برای احاطه کردن تمام بدنه‌های توابع استفاده می‌کند. این یک سبک خوب است که آکولاد باز را در همان خط اعلام تابع قرار دهید و یک فضای خالی بین آن‌ها اضافه کنید.

نکته: اگر می‌خواهید در پروژه‌های Rust خود از یک سبک استاندارد پیروی کنید، می‌توانید از ابزاری به نام rustfmt برای فرمت کردن کد خود در یک سبک خاص استفاده کنید (بیشتر در مورد rustfmt در ضمیمه د). تیم Rust این ابزار را همراه با توزیع استاندارد Rust شامل کرده است، همانطور که rustc است، بنابراین باید قبلاً روی کامپیوتر شما نصب شده باشد!

بدن تابع main شامل کد زیر است:

#![allow(unused)]
fn main() {
println!("Hello, world!");
}

این خط تمام کار را در این برنامه کوچک انجام می‌دهد: آن متن را به صفحه نمایش چاپ می‌کند. چهار نکته مهم وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید.

اول، println! یک ماکرو Rust را فراخوانی می‌کند. اگر به جای آن یک تابع فراخوانی می‌شد، باید به صورت println (بدون !) وارد می‌شد. ماکروهای Rust را در فصل 20 به طور مفصل‌تر بررسی خواهیم کرد. در حال حاضر، شما فقط باید بدانید که استفاده از ! به این معنی است که شما یک ماکرو را فراخوانی می‌کنید نه یک تابع معمولی و اینکه ماکروها همیشه از همان قوانین توابع پیروی نمی‌کنند.

دوم، شما رشته "Hello, world!" را مشاهده می‌کنید. این رشته را به عنوان آرگومان به println! می‌دهیم و این رشته به صفحه نمایش چاپ می‌شود.

سوم، خط را با یک نقطه‌ویرگول (;) تمام می‌کنیم که نشان می‌دهد این عبارت تمام شده و عبارت بعدی آماده شروع است. بیشتر خطوط کد Rust با نقطه‌ویرگول تمام می‌شوند.

کامپایل کردن و اجرا کردن مراحل جداگانه هستند

شما به تازگی یک برنامه جدید ایجاد شده را اجرا کرده‌اید، بنابراین بیایید هر مرحله از فرآیند را بررسی کنیم.

قبل از اجرای یک برنامه Rust، باید آن را با استفاده از کامپایلر Rust کامپایل کنید. برای این کار باید دستور rustc را وارد کرده و نام فایل سورس خود را به آن بدهید، مانند این:

$ rustc main.rs

اگر پیش‌زمینه‌ای از C یا C++ دارید، متوجه خواهید شد که این مشابه دستور gcc یا clang است. پس از کامپایل موفق، Rust یک فایل اجرایی باینری تولید می‌کند.

در لینوکس، macOS و PowerShell در ویندوز، می‌توانید فایل اجرایی را با وارد کردن دستور ls در شل خود مشاهده کنید:

$ ls
main  main.rs

در لینوکس و macOS، شما دو فایل خواهید دید. در PowerShell در ویندوز، همان سه فایلی را که با CMD می‌بینید مشاهده خواهید کرد. در CMD در ویندوز، باید دستور زیر را وارد کنید:

> dir /B %= گزینه /B می‌گوید که فقط نام فایل‌ها نمایش داده شود =%
main.exe
main.pdb
main.rs

این لیست فایل سورس با پسوند .rs، فایل اجرایی (main.exe در ویندوز، اما main در سایر پلتفرم‌ها)، و در صورت استفاده از ویندوز، یک فایل شامل اطلاعات دیباگ با پسوند .pdb را نشان می‌دهد. از اینجا، شما فایل main یا main.exe را اجرا می‌کنید، مانند این:

$ ./main # یا .\main.exe در ویندوز

اگر فایل main.rs شما برنامه “Hello, world!” باشد، این خط Hello, world! را در ترمینال شما چاپ می‌کند.

اگر با زبان‌های داینامیک مانند Ruby، Python یا JavaScript آشنایی بیشتری دارید، ممکن است عادت نداشته باشید که کامپایل و اجرای یک برنامه را به عنوان مراحل جداگانه انجام دهید. Rust یک زبان کامپایل شده پیش از زمان است، به این معنی که شما می‌توانید یک برنامه را کامپایل کرده و فایل اجرایی را به شخص دیگری بدهید تا آن را اجرا کند، حتی بدون اینکه Rust روی سیستم آن شخص نصب شده باشد. اگر به کسی فایل .rb، .py یا .js بدهید، آن‌ها نیاز به نصب پیاده‌سازی Ruby، Python یا JavaScript (به ترتیب) دارند. اما در این زبان‌ها، شما فقط به یک دستور نیاز دارید تا برنامه خود را کامپایل و اجرا کنید. همه چیز در طراحی زبان‌ها یک تعادل است.

فقط با کامپایل کردن با rustc برای برنامه‌های ساده کافی است، اما با رشد پروژه شما، می‌خواهید تمام گزینه‌ها را مدیریت کرده و اشتراک‌گذاری کد خود را آسان کنید. در ادامه، ما ابزار Cargo را معرفی خواهیم کرد که به شما کمک می‌کند برنامه‌های واقعی Rust بنویسید.